Interview met Bob Janssen

In de fast-paced markt van cryptocurrency vliegen transacties in seconden de wereld over. Met financiële criminelen die de laatste wetgeving altijd een paar stappen voor zijn, is een verscherpte focus op Customer Due Diligence (CDD) rondom crypto onmisbaar. Toch blijven deze virtual assets – en het nastreven van bijbehorende reguleringen – voor veel bedrijven ongrijpbaar. Daarom interviewde Loyal Interim Bob Janssen, trainer, manager en risico expert op het gebied van CDD in de wereld van virtual assets. 

Het gesprek begint met een duik in de indrukwekkende en diverse carrière die Bob Janssen al achter de rug heeft. Met ervaring in financial institutions en private equity funds, is hij nu werkzaam in special operations, agri-food & water en energy portefeuilles. Zijn sterkte ligt in het altijd verder willen zoeken en een continue drang naar wat hij zelf ‘permanente educatie’ noemt. Want up-to-date proberen te blijven, blijkt onmisbaar in dit veld.

Loyal Interim: Klopt het dat het CDD vakgebied enorm snel verandert en ontwikkelt?

Janssen: “Het is niet bij te houden. Wil je alles bijhouden, dan heb je te weinig uren in je dag. Dat geldt bovenal voor crypto. Het lukt nog enigszins, maar ik ben bang dat het over een paar jaar niet meer te doen is.”

Gaat het dan om technologie en ontwikkelingen, of tevens het volume van de transacties?

“Beide, die laatste is ook zeker van belang. Ik vergelijk het altijd als volgt: in de eerste periode van de lockdown kwam geen enkel vliegtuig nog binnen op Schiphol; de Marechaussee had dus, in plaats van honderdduizenden mensen op een dag, slechts drie volle vliegtuigen aan passagiers te controleren. Stel dat daar één grote, zwetende, nerveus om zich heen kijkende man in staat – tussen nog geen vijftig andere mensen. Die pik je er meteen uit. Zou diezelfde man – even gespannen – in een vol publiek op Lowlands staan, dan valt het niet op.  Datzelfde geldt voor crypto; nog lang niet iedereen houdt zich daar nu mee bezig en dus valt financiële criminaliteit sneller op. Maar als de populariteit snel blijft stijgen, wordt dat een ander verhaal.”

Ontwikkeling van wereldwijde crypto Customer Due Diligence regelgeving

Hoe zie jij de ontwikkeling van het vakgebied en de technologie om die exponentiële groei bij te benen?

“Het vakgebied loopt er eigenlijk altijd wel een beetje achteraan. Dat kan ook niet anders, want je kunt niet vooruit kijken naar wat een crimineel gaat doen. Neem als voorbeeld de crypto wallets in El Salvador. Een mooi idee, maar het is nu al bekend dat anderen daar die wallets opkopen. Hoewel het een ingenieus systeem leek te zijn, kan het nu gebruikt worden om te handelen op naam van een ander – en dus voor money laundering en finance of terrorism gebruikt worden.  Nu, achteraf, hebben ze daar een policy voor: het zelf moeten aanmelden van je bitcoins en aangeven aan wie je ze eventueel verkoopt. Maar het kwaad is dan al geschied. En dat is eigenlijk continu zo. Zo komt er op dit moment ook een wetgeving op virtual asset service providers*. Maar hoewel aanbevelingen door de FATF al in 2018 geïnitieerd zijn, is wet- en regelgeving nog niet geïmplementeerd.”

* Virtual asset service provider: een bedrijf of persoon die zich bezig houdt met het bewaren, converteren of overzetten van, of op een andere manier deelneemt in, virtual assets zoals cryptocurrency. (Bron: FATF)

Dat klinkt als bureaucratie. 

“Klopt, en het is ook nog eens internationaal. De soms lage snelheid in het ontwikkelen van de nodige nieuwe wet- en regelgeving – rekening houdende met gevestigde procedures – moet dus niet alleen in Nederland overwonnen worden, maar ook op Europees en internationaal niveau.”

Hoe werkt het met de regelgeving op een internationale schaal?

“Tijdens de G-7 Summit in Parijs in 1989 werd de definitie van anti-money laundering en counter finance of terrorism verder uitgewerkt. Daaruit ontstond de Financial Action Task Force on Monday Laundering (FATF), en belangrijke speler in de strijd tegen (virtuele) financiële criminaliteit. Vandaag de dag verzamelt een aantal grote organisaties (waaronder de OECD/United Nations en de OFAC) informatie op basis van observaties. Die observaties worden omgezet in aanbevelingen (recommendations) door de FATF en verspreid over de aangesloten jurisdicties. Dit zijn er inmiddels meer dan 200. De aanbevelingen worden, binnen Europa, vertaald in AML Directives, waarna de lidstaten hier zelf haar wet- en regelgeving op dient aan te passen. Dat brengt dus al een paar extra stappen in het proces.”

Dus het moet langzaam doorsijpelen naar alle landen en instellingen, terwijl het in het veld razendsnel gaat…

“Ja, maar het innoveren van technologie en ontwikkelen van regelgeving gaat gelukkig ook steeds sneller, omdat de organisatie daar de noodzaak toe zien. Het gebruik van deze virtual assets is immers steeds meer wijdverspreid en er duiken continu bijzondere nieuwe snufjes op. Denk bijvoorbeeld aan mixers en privacy coins, daar kun je momenteel helemaal niets aan doen. Dus zullen er oplossingen moeten komen. Waar wordt de grens getrokken?”